Warto wiedzieć

Notariusz – funkcjonariusz państwowy czy działalność prywatna?

Artykuł 2 § 1 ustawy „Prawo o notariacie” stanowi, że notariusz w zakresie swoich uprawnień działa jako osoba zaufania publicznego, korzystając z ochrony przysługującej funkcjonariuszom publicznym. Drugi paragraf wspomnianego przepisu wskazuje z kolei, że czynności notarialne, których dokonuje notariusz , zgodnie z prawem mają charakter dokumentu urzędowego.

Konstrukcja powyższego przepisu stawia notariusza w szczególnej sytuacji. Z jednej strony ustawodawca wskazuje, że kancelaria notarialna nie powinna być utożsamiana z działalnością o charakterze stricte prywatnym, z drugiej strony oddziela notariusza od urzędników państwowych. Ten szczególny status osoby zaufania publicznego wyróżnia się także na tle innych profesji prawniczych, gdzie zawód sędziego i prokuratora ma charakter ściśle państwowy, natomiast adwokaci i radcy prawni to wolne zawody, całkowicie pozbawione cech urzędowych.

Notariusz w swoisty sposób łączy cechy przedsiębiorcy prywatnego: prowadzi działalność na własny rachunek, osobiście ponosi odpowiedzialność za popełnione szkody, pobiera wynagrodzenie za dokonane czynności, podlega przepisom o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, jak i cechy urzędnika państwowego: sporządzone przez notariusza dokumenty mają charakter dokumentu urzędowego, podlega on ciągłej kontroli i nadzorowi państwowemu, wykonuje czynności które podlegają przymusowi notarialnemu czy chociażby pełni funkcje płatnika.

Notariusz jako osoba zaufania publicznego jest osobą spełniającą obowiązki publiczne, lecz poza ramami administracji państwowej i w sposób odróżniający go od pozostałych organów wymiaru sprawiedliwości. Jest szczególnym rodzajem funkcjonariusza publicznego sprawującego wolny zawód, którego działalność podlega kontroli państwowej.